به گزارش کمیته اطلاع رسانی انجمن کتابداری Ùˆ اطلاع رسانی قم در بهمن ماه ۹۵ پنج کارگاه Ùˆ یک نشست تخصصی با همکاری اداره Ú©Ù„ کتابخانه های عمومی استان قم Ùˆ شرکت شریف پردازش Ùˆ مدیریت پژوهش دانشگاه قم برگزار شد. یکی از مزایای این دوره از کارگاه ها امکان استفاده Ùˆ حضور آنلاین برای شرکت کنندگان Ùˆ علاقه مندانی بود Ú©Ù‡ امکان حضور فیزیکی در کارگاه ها را نداشتند. در این دوره از کارگاه ها حدود ۱۱۰ نفر به صورت آنلاین Ùˆ ۱۰۰ نفر به صورت حضوری شرکت داشتند. در ادامه گزارش Ùˆ خلاصه مطالب در هریک از کارگاه ها ارائه Ù…ÛŒ شود:

• کارگاه شیوه های جذب مخاطب به کتابخانه/ دکتر ابراهیم افشار زنجانی (عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان)

اولین کارگاه از دوره زمستانه “کارگاه شیوه­ های جذب مخاطب به کتابخانه”  بود Ú©Ù‡ در تاریخ ۹ بهمن ماه با حضور دکتر ابراهیم افشار زنجانی برگزار گردید. در این نشست دکتر افشار زنجانی چهار عامل اصلی برای جذب مخاطب به کتابخانه ­ها را فضای مناسب، مجموعه مناسب، قوانین Ùˆ مقررات مناسب Ùˆ ارتباطات انسانی دانستند Ùˆ سپس به طور مفصل درباره اهمیت هریک از این عوامل توضیحاتی را ارائه کردند. ایشان همچنین قدرت برقراری ارتباط از طرف کتابداران را مهمترین عامل در جذب مخاطبان به کتابخانه­ ها برشمردند. از نکات مثبت این کارگاه ملموس Ùˆ قابل درک Ùˆ کاربردی بودن مطالب ارائه شده توسط دکتر افشار زنجانی بود.

• نشست و کارگاه استانداردسازی نشریات علمی/ سخنرانی دکتر احمد سلطانی نژاد (عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس Ùˆ Ùˆ مدیرعامل شرکت شریف پردازشگر دانش-سینا وب)

دومین کارگاه Ú©Ù‡ به صورت نشست Ùˆ با همکاری انجمن مدیریت پژوهش دانشگاه قم Ùˆ شرکت شریف پردازش به صورت رایگان برگزار گردید، “کارگاه استانداردسازی نشریات علمی” بود. این کارگاه در تاریخ ۱۶ بهمن ماه در تالار اندیشه دانشگاه قم با حضور کارشناسان مجله‌‌های حوزوی Ùˆ دانشگاهی Ùˆ جمعی از دانشجویان برگزار گردید.

در این کارگاه، ابتدا دکتر مهدی مهدی رئیس انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی استان قم و مدیر پژوهش دانشگاه قم به ایراد مطالبی پرداختند و در ادامه دکتر احمد سلطانی‌نژاد سخنرانی خود را شروع کردند. دکتر سلطانی‌نژاد به ضرورت استانداردسازی نشریات علمی پرداختند و استاندارهایی که در این زمینه باید رعایت شود، معرفی کردند. عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس معتقد بود که رعایت استاندارهای نشریات باعث ورود نشریات علمی کشور به نمایه‌های بین‌المللی نظیر اسکوپوس و آی.اس.آی. می‌باشد و با رعایت این استانداردها و افزوده‌شدن نشریات علمی ایران به این نمایه‌ها، منجر به جلوگیری خروج سرمایه و ارز از کشور جهت هزینه‌های داوری و انتشار نشریات آی.اس.آی. و اسکوپوس می‌شود. به زعم وی دروازه ورود به نمایه‌های بین‌المللی، نمایه‌شدن در پایگاه دسترسی آزاد DOAJ است که مشاوران شرکت سینا وب این امر را برای نشریات داخلی تسهیل می‌کنند و مشاوره‌هایی در این زمینه ارائه می‌دهند. مدیرعامل شرکت سینا وب، تخصیص DOI به مقالات را از موارد ضروری جهت نمایه‌شدن در DOAJ دانست که نماینده رسمی DOI در ایران شرکت سینا وب می‌باشد.

در ادامه جناب آقای دکتر رضوانی، ارزیاب بخش خاورمیانه پایگاه DOAJ در ترکیه از طریق ویدئو کنفرانس به ارائه سخنرانی در ارتباط با معیارهای مهم و مورد نیاز جهت نمایه‌شدن در DOAJ پرداختند. راهنمای فارسی این معیارها در وب سایت DOAJ قرار دارد.

همچنین جناب آقای دکتر سلطانی‌نژاد از برنامه‌های شرکت جهت افزودن و اتصال سامانه‌های مشابهت‌یاب داخلی و خارجی به سامانه نشریات سینا وب مطالبی را بیان کردند. در خاتمه نیز حاضرین از جناب آقای دکتر سلطانی‌نژاد و دکتر رضوانی سوالات خود را پرسیدند.

• کارگاه طراحی وب سایت Ùˆ وردپرس/ روح الله سلیمانی پور (دانشجوی دکتری علم اطلاعات Ùˆ دانش شناسی و کارشناس بخش وب اداره طرح Ùˆ برنامه ریزی مرکز تحقیقات کامپیوتر نور)

” کارگاه طراحی وب سایت Ùˆ وردپرس”با تدریس جناب آقای سلیمانی ­پور کارشناس مرکز کامپیوتری نور بود Ú©Ù‡ در تاریخ ۱۸ بهمن ماه برگزار گردید سومین کارگاه این دوره بود. مطالب کارگاه در دو بخش ارائه شد. در بخش اول پس از مرور مراحل Ú©Ù„ÛŒ طراحی وبسایت، اصول Ùˆ کلیات طراحی صفحات وب با استفاده از HTML Ùˆ CSS آموزش داده شد. در بخش دوم نیز ضمن مرور مراحل ایجاد یک وبسایت بر اساس سیستم مدیریت محتوای WordPressØŒ این مراحل به صورت عملی آموزش داده شد. در این بخش از کارگاه، مراحل مختلف ایجاد Ùˆ راه‌اندازی یک وبسایت، شامل خرید هاست یا میزبان اینترنتی، ثبت Ùˆ خرید دامنه اینترنتی، دانلود وردپرس، ایجاد پایگاه داده وبسایت، آپلود Ùˆ نصب وردپرس، به صورت عملی انجام شد.

• کارگاه بازیابی اطلاعات در پایگاه های دسترسی آزاد/ دکتر امیررضا اصنافی (عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی تهران)

گام چهارم در دوره زمستانه “کارگاه بازیابی اطلاعات در پایگاه­های دسترسی آزاد” بود Ú©Ù‡ در تاریخ ۲۱ بهمن ماه Ùˆ با تدریس دکتر امیررضا اصنافی عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی تهران برگزار گردید. در این کارگاه دکتر اصنافی ابتدا در مورد دسترسی آزاد به منابع علمی، اهمیت دسترسی آزاد Ùˆ همچنین جنبش دسترسی آزاد به اطلاعات مطالبی را بیان کردند. سپس مواردی در خصوص اهمیت اعتبارسنجی منابع دسترسی آزاد به ارائه نکاتی پرداختند. در ادامه شیوه­ های مختلف دسترسی آزاد Ùˆ رایگان به اطلاعات را بیان فرمودند Ùˆ به معرفی پایگاه ­های دسترسی آزاد Ùˆ رایگان به منابع علمی را معرفی نمودند. در پایان نیز نکاتی در مورد شیوه­های ارزیابی منابع دسترسی آزاد بیان کردند.

• کارگاه بایسته های نقد کتاب/ استاد عبدالحسین طالعی (عضو هیئت علمی دانشگاه قم)

دیگر کارگاه دوره زمستانه “کارگاه بایسته های نقد کتاب” بود که در تاریخ ۲۵ بهمن ماه برگزار گردید. استاد عبدالحسین طالعی ابتدا در این کارگاه کتاب “نقد منابع اطلاعاتی: شناخت مفاهیم، ساختار، ماهیت Ùˆ معیارهای نقد” نوشته فریبرز درودی  مطالبی منبع مناسبی در زمینه نقد معرفی کردند، سپس به ارائه مطالبی در خصوص نقد از جمله، تعریف نقد، ضرورت نقد، کارکرد نقد، پیش نیازهای نقد، لزوم آشنایی با شیوه های نقد، اهمیت رعایت انصاف در نقد، نقش نقد در توسعه علمی، نقد در فضای علمی جدید، پیوند نقد با ویرایش، رعایت اصول نقد، اهمیت رعایت ساختار علمی در نقد Ùˆ… پرداختند. پس از ارائه مباحث تئوری Ùˆ پایه استاد از شرکت کنندگان در کارگاه خواستند تا نقدی کوتاه بر یک کتاب نوشته Ùˆ در پایان به بررسی نقدها پرداختند.

• کارگاه شیوه های پژوهش با رویکرد علمسنجی/ دکتر محمد توکلی زاده راوری (عضو هیئت علمی دانشگاه یزد)

آخرین کارگاه دوره زمستانه انجمن کتابداری Ùˆ اطلاع رسانی “کارگاه شیوه های پژوهش با رویکرد علمسنجی” بود Ú©Ù‡ در تاریخ ۳۰ بهمن ماه به صورت مجازی برگزار گردید. در این کارگاه دکتر توکلی زاده راوری طراح نرم افزار ایجاد ماتریس های هم رخدادی (Ravar Premap) ابتدا به ارائه مباحث اولیه علم سنجی بر اساس دیدگاه های پرایس پرداختند Ùˆ وجوه تمایز آن با کتابسنجی را بیان کردند. ایشان در ادامه به وجوه پژوهشی Ùˆ متغیرهای مهم در علم سنجی همراه با ذکر مثال پرداخته Ùˆ سپس در باب مباحث تحلیل محتوا Ùˆ تحلیل استنادی نکاتی را ارائه کردند. دکتر توکلی زاده بیان کردند Ú©Ù‡ مباحث علم سنجی از مباحث جامعه شناسی علم جدا نیست Ùˆ باید به تاثیر علم بر فناوری Ùˆ تاثیر متقابل آن نیز توجه داشت. در ادامه ایشان به ذکر مطالبی درباره کاربرد مطالعات علم سنجی در حوزه سنجش روابط بین این حوزه ها پرداختند. ایشان فنون مختلف تحلیل داده ها در مطالعات علمسنجی را ارائه کردند. ایشان به بیان به ضعف در مطالعات مربوط به پایگاه های فارسی به علت کمبود منابع پرداختند Ùˆ در پایان بخش هایی از نرم افزار ایجاد ماتریس های هم رخدادی (Ravar Premap) را معرفی فرمودند.

 گفتی است در پایان هر کارگاه آزمون الکترونیکی و پرسشنامه بررسی میزان رضایتمندی برگزار شد و برای شرکت کنندگان گواهی شرکت در کارگاه از سوی انجمن کتابداری و اطلاع رسانی قم صادر گردید. با توجه به بررسی به عمل آمده شرکت کنندگان تا حد زیادی از کارگاه ها و مطالب ارائه شده در آن راضی بودند.

انجمن در نظر دارد تا در فصل بهار دوره ها و کارگاه های جدیدی را برگزار نماید. عناوین کارگاه ها متعاقبا اعلام خواهد گردید.