هفتمین نشست از سلسله نشست های علمی انجمن کتابداری Ùˆ اطلاع رسانی استان قم با عنوان «کارآفرینی در کتابداری» عصر روز چهارشنبه مورخ ۷ آذر ۱۳۹۰ با حضور سید ابراهیم عمرانی، سید محمد رضایی Ùˆ حمید محسنی در آمفی تئاتر شهید بهشتی دانشگاه قم با همکاری انجمن علمی – دانشجویی کتابداری دانشگاه قم برگزار شد.

در این نشست ابتدا دکتر محمد رضایی بحث خود را در مورد سیر تحول در دانشگاه‌های جهان آغاز کرد: “در ابتدا دانشگاه‌ها آموزش محور بودند Ú©Ù‡ این دانشگاه‌ها، دانشگاه‌های سنتی نامیده‌ می‌شدند، پس از آن دانشگاه‌های نسل اول ظهور کردند Ú©Ù‡ پژوهش محور بودند، سپس دانشگاه‌های فناورمحور به عنوان نسل دوم دانشگاه‌ها معرفی شدند Ùˆ امروزه در دنیا ما شاهد دانشگاه‌های نسل سوم یعنی دانشگاه‌های کارآفرین محور، Ú©Ù‡ به اختصار دانشگاه کارآفرین نامیده می‌شود، هستیم. در این دانشگاه‌ها ورودی Ùˆ خروجی دانشگاه با توجه به نیاز جامعه در حال Ùˆ آینده در نظر گرفته می‌شود Ùˆ دانشگاه با برنامه‌ریزی اقدام به جذب دانشجو می‌کند Ùˆ کاملا منطبق بر نیاز جامعه است.”

در ادامه، سید ابراهیم عمرانی با تاکید بر اهمیت دوران دانشجویی عنوان کرد: “دوران دانشجویی در ساختن آینده فرد تاثیر بسزایی دارد. دانشجویان ما در این دوران به دورس دانشگاه اکتفا می‌کنند به طرف کار عملی نمی‌روند. دانشگاه کلیات را آموزش می‌دهد ولی جزئیات Ùˆ کار عملی را باید در محیط کاری آموخت. صرف درس خواندن Ùˆ جزوه حفظ کردن Ùˆ پاس کردن امتحان کسی کتابدار نمی‌شود، می‌شود جزوه‌دان! کار عملی تنها هم به دلیل تکراری بودن فرد را دچار عمل‌زدگی می‌کند Ùˆ یکی بدون دیگری ÙˆÛŒ را از بین می‌برد. هر دوی اینها به همراه مطالعه باعث ارتقا Ùˆ پیشرفت می‌شود. به تعبیر دیگر خواندن باعث خلاقیت می‌شود Ùˆ با پشتکار Ùˆ دوباره خواندن می‌توان به خلاقیت مضاعف رسید Ú©Ù‡ نتیجه مستقیم آن کار است. پس توصیه من به شما این است همراه درس، کار عملی انجام دهید Ùˆ مطالعه کنید. “

رئیس پیشین کتابخانه مرکزی پردیس علوم دانشگاه تهران در مورد خودآموزی افزود: “در قرن بیست Ùˆ یکم با داشتن مدرک پیشرفت حاصل نخواهد شد بلکه با خودآموزی باید پیش رفت. آنچه امروز در برخی از گروههای کتابداری ما تدریس Ù…ÛŒ شود بیشتر تاریخ کتابداری است Ùˆ نه کتابداری.”

هفتمین نشست از سلسله
نشست های علمی انجمن کتابداری و اطلاع رسانی استان قم با عنوان «کارآفرینی در
کتابداری» عصر روز چهارشنبه مورخ ۷ آذر ۱۳۹۰ با حضور سید ابراهیم عمرانی، سید محمد
رضایی و حمید محسنی در آمفی تئاتر شهید بهشتی دانشگاه قم با همکاری انجمن علمی –
دانشجویی کتابداری دانشگاه قم برگزار شد.

امروزه
در دنیا شاهد دانشگاه‌های نسل سوم یعنی دانشگاه کارآفرین هستیم

در این نشست ابتدا دکتر
محمد رضایی بحث خود را در مورد سیر تحول در دانشگاه‌های جهان آغاز کرد: “در
ابتدا دانشگاه‌ها آموزش محور بودند که این دانشگاه‌ها، دانشگاه‌های سنتی نامیده‌
می‌شدند، پس از آن دانشگاه‌های نسل اول ظهور کردند که پژوهش محور بودند، سپس
دانشگاه‌های فناورمحور به عنوان نسل دوم دانشگاه‌ها معرفی شدند و امروزه در دنیا
ما شاهد دانشگاه‌های نسل سوم یعنی دانشگاه‌های کارآفرین محور، که به اختصار
دانشگاه کارآفرین نامیده می‌شود، هستیم. در این دانشگاه‌ها ورودی و خروجی دانشگاه
با توجه به نیاز جامعه در حال و آینده در نظر گرفته می‌شود و دانشگاه با برنامه‌ریزی
اقدام به جذب دانشجو می‌کند Ùˆ کاملا منطبق بر نیاز جامعه است.”

• دانشگاه‌های
  کشور ما هنوز در نسل اول (آموزش محور) به سر می‌برند.

عضو هیأت علمی دانشگاه قم
در ادامه به وضعیت دانشگاه‌های ایران و ارتباط دانشگاه با صنعت اشاره کرد و افزود:
“امروز در دنیا رویکرد عوض شده است، در حالی Ú©Ù‡ دانشگاه‌های کشور ما هنوز در
نسل اول به سر می‌برند. خروجی‌ دانشگاه‌ها در بعضی رشته‌ها مازاد است و در رشته‌های
دیگر بعضا مورد نیاز خارج از کشور است و در ایران کاربردی ندارد و نتیجه این می‌شود
که ما دانشجوی مستعد و علاقمند تربیت می‌کنیم که این دانشجو یا بیکار می‌ماند یا
برای استفاده از تخصص‌ خود به خارج از کشور می‌رود و خروجی کار آنها یعنی متخصصان
خود ما به کشور فروخته می‌شود. پس باید علوم را کاربردی کرد تا نیازها پاسخ داده
شود.
“

• با
  وجود داشتن ذهن‌های خلاق Ùˆ مبتکر در ایران هم اکنون ۷۰۰ هزار متخصص بیکار در
  کشور داشته باشیم.

وی در ادامه تصریح کرد:
“نکته قابل توجهی Ú©Ù‡ درخصوص ارتباط صنعت Ùˆ دانشگاه در کشور ما وجود دارد این
است که صنایع مدرن ما وابسته‌اند و این موضوع باعث بازماندن از پیشرفت می‌شود و
قهر بودن صعنت و دانشگاه در کشور باعث شده که با وجود داشتن ذهن‌های خلاق و مبتکر
در ایران هم اکنون ۷۰۰ هزار متخصص بیکار در کشور داشته باشیم. لزوم پیشرفت در این
زمینه نگاه صحیح به فناوری است. فناوری یعنی ارائه خدمت یا تولید محصولی توسط دست
و ذهن بشر برای گره گشایی از مشکلات، پس با این نگاه هر کسی که در هر سطحی از
جامعه اگر در راه حل مشکلات قدم برمی‌دارد از فناوری سود برده است.”

• کارآفرین
  کسی است که دارای قدرت درک بالا بوده و توان پیدا کردن خلأ و فرصت ها را دارد

رئیس سابق مرکز رشد و
دفتر کارآفرینی و ارتباط با صنعت دانشگاه قم در ادامه در تعریف کارآفرین، انواع
کارآفرینی Ùˆ ویژگیهای کارآفرین گفت: ” کارآفرین کسی است Ú©Ù‡ دارای قدرت درک
بالا بوده و توان پیدا کردن خلأ و فرصت ها را دارد و می تواند در جامعه از طریق
پرورش ایده و تبدیل فکر خود به یک محصول جدید اقدام به ارزش آفرینی، از هیچ نماید
و به عبارتی خلق محصولی که متناسب با نیازهای بازار و تقاضای موجود باشد و بتواند
آن را به جامعه ارائه کند. زمانی که کارآفرینی به عنوان یک شیوه زندگی توسط اکثریت
افراد یک جامعه پذیرفته شود، آن جامعه بسیار سریع توسعه می یابد؛ زیرا کارآفرینی
مواردی نظیر اشتغال، انتقال تکنولوژی، بهبود کیفیت زندگی، نو آوری و انعطاف محیط،
تولید رفاه، ثروت Ùˆ سرمایه، ترغیب Ùˆ تشویق سرمایه گذاری در تولید Ùˆ …. را ایجاد
Ù…ÛŒ کند.”

• متاسفانه
  در کشور ما هنوز فرهنگ کارگروهی وجود ندارد

وی افزود:
“کارآفرینی فردی، گروهی Ùˆ اجتماعی انواع کارآفرینی هستند که، کار آفرینی
اجتماعی یک زمینه نو ظهور است که شامل سازمان های غیر انتفاعی است. این سازمان ها
افراد را در شروع کسب و کارهای انتفاعی یاری می دهند.سازمان های غیر انتفاعی برای
ایجاد نقدینگی برای برنامه هایشان ، ارزش اقتصادی ایجاد می کنند از منابع در دسترس
به گونه ای خلاقانه برای موضوعات اجتماعی استفاده می کنند. این نوع کارآفرینی
امروزه در دنیا جایگاه ویژه ای دارد ولی متاسفانه در کشور ما هنوز فرهنگ کارگروهی
هم وجود ندارد.  پس در اینجا در مورد کارآفرینی فردی صحبت می‌کنیم. عمده
ویژگی های شخصیتی و روان شناختی کارآفرینان، نیاز به توفیق، مخاطره پذیری، خلاقیت
و نوآوری، مسئولیت پذیری، اسقلال طلبی، دارای بصیرت، کاردان، پر تلاش، دارای
اعتماد به نفس، دستاورد گرایی، Ùˆ هدف گرایی است.”

وی در مورد تفکر جدید در
کسب Ùˆ کار Ùˆ تفکر شرکتی اظهار داشت: “در مرحله اول جهانی شدن بازیگران اصلی‌،
کشورها بودند‌. در مرحله دوم جهانی شدن‌، بازیگران اصلی شرکت‌های چندملیتی بودند.
اما در مرحله سوم جهانی شدن‌، بازیگران اصلی افراد توانمند هستند؛ یعنی نقش اصلی
را به افراد توانمند می‌دهد. امروزه در مرحله سوم جهانی شدن هستیم. برای کارآفرین
شدن باید تفکر شرکتی داشت. برای سنجش میزان تفکر شرکتی مولفه‌های نگاه شرکتی،
مسئولیت‌پذیری، شناخت توانمندیها، تفکیک وظایف، تعیین ماموریت کاری در جهت چشم
انداز، مکتوب کردن اهداف، کسب اعتبار، گستره مشتریان، استراتژیها و ثبت فعالیت
مالی ارزیابی می‌شوند.”

• صرف
  درس خواندن و جزوه حفظ کردن و پاس کردن امتحان کسی کتابدار نمی‌شود

در ادامه نشست، سید
ابراهیم عمرانی با تاکید بر اهمیت دوران دانشجویی عنوان کرد: “دوران دانشجویی
در ساختن آینده فرد تاثیر بسزایی دارد. دانشجویان ما در این دوران به دورس دانشگاه
اکتفا می‌کنند به طرف کار عملی نمی‌روند. دانشگاه کلیات را آموزش می‌دهد ولی
جزئیات و کار عملی را باید در محیط کاری آموخت. صرف درس خواندن و جزوه حفظ کردن و
پاس کردن امتحان کسی کتابدار نمی‌شود، می‌شود جزوه‌دان! کار عملی تنها هم به دلیل
تکراری بودن فرد را دچار عمل‌زدگی می‌کند و یکی بدون دیگری وی را از بین می‌برد.
هر دوی اینها به همراه مطالعه باعث ارتقا و پیشرفت می‌شود. به تعبیر دیگر خواندن
باعث خلاقیت می‌شود و با پشتکار و دوباره خواندن می‌توان به خلاقیت مضاعف رسید که
نتیجه مستقیم آن کار است. پس توصیه من به شما این است همراه درس، کار عملی انجام
دهید و مطالعه کنید.
“

• آنچه
  امروز در برخی از گروههای کتابداری ما تدریس می شود بیشتر تاریخ کتابداری است
  و نه کتابداری

رئیس پیشین کتابخانه
مرکزی پردیس علوم دانشگاه تهران در مورد خودآموزی افزود: “در قرن بیست Ùˆ یکم
با داشتن مدرک پیشرفت حاصل نخواهد شد بلکه با خودآموزی باید پیش رفت. آنچه امروز
در برخی از گروههای کتابداری ما تدریس می شود بیشتر تاریخ کتابداری است و نه
کتابداری.”

 

• با
  پرسشگری است که انسان به دنبال خودآموزی می‌رود و پیشرفت می‌کند.

عمرانی در ادامه گفت:
“دانشجو اگر خود را محدود به این دروس کند مطمئنا پس از فارغ‌التحصیلی بیکار
می‌ماند. باید با فناوری همگام باشیم. گله نکنیم که کامپیوترمن‌ها و رشته‌های دیگر
جای ما را اشغال کرده‌اند اگر به روز باشیم و باسواد به معنای قرن بیست و یکمی آن،
ما کتابداران هستیم که جای دیگران را می‌گیریم. درحال حاضر، از خانواده تا مدرسه و
دانشگاه پرسشگری را می‌کُشند. با پرسشگری است که انسان به دنبال خودآموزی می‌رود و
پیشرفت می‌کند. باید با مطالعه و تفکر تحلیلی و انتقادی در زندگی پیش رویم، از
سوال نترسیم و کیفیت پرسش را روز به روز بهتر کنیم، اگر از معلم و استاد جواب
نگرفتیم به سراغ کتاب و اینترنت برویم.
“

وی ضمن بیان تجربیات خود
از دوران دانشجویی، حضور در انجمن کتابداری و تشکیل کنسرسیوم تامین منابع علمی، به
دانشجویان پیشنهاد کرد: “مقاله دکتر یزدان منصوریان را با عنوان «۱۰۰ فرصت
شغلی جدید برای کتابداران» را مطالعه کنند Ùˆ همچنین مطالعه را فراموش نکنند.”

• با
  در نظر گرفتن میزان تاثیرگذاری فرد بر اجتماع می‌توان میزان کارآفرین بودن
  فرد را سنجید

سپس حمید محسنی در مورد
کارآفرینی بیان کرد: “از نظر من کارآفرین کسی است Ú©Ù‡ در مقیاسی بیرون از خود
و بر جامعه تاثیر گذارد و با در نظر گرفتن میزان تاثیرگذاری فرد بر اجتماع می‌توان
میزان کارآفرین بودن فرد را سنجید. کارآفرین پس از آماده کردن خود از لحاظ فردی،
شخصیتی، روانشناختی Ùˆ … باید نهادسازی کند، Ùˆ همچنین با دانش روز Ùˆ تغییرات
فناوری همگام باشد. دانشجویان نباید صرفا متکی به دانش عرضه شده در دانشگاه باشد،
کتابداری رشته‌ای میان رشته‌ای است و در حوزه‌های همجوار مثل فناوری اطلاعات و
ارتباطات، ویراستاری، نشر Ùˆ … نیز باید کسب دانش Ùˆ تجربه کرد. “

• کتابداران
  با مطالعه می‌توانند حوزه‌های جدید را شناسایی کنند و برای خود ایجاد اشتغال
  کنند

مدیر مسئول نشر کتابدار
ضمن بیان تجربیات خود در زمینه نشر، در مورد حوزه‌های اشتغال گفت: “دو نوع
حوزه اشتغال وجود دارد، حوزه سنتی و حوزه مدرن. در حوزه سنتی فارغ‌التحصیلان
دانشگاه‌ها در کتابخانه‌ها استخدام و مشغول به کار می‌شوند؛ ولی در کشور ما خروجی
دانشگاه‌ها مازاد نیاز معمول جامعه است که این موضوع یکی از ضعفهای نظام آموزشی
ماست. پس فارغ‌التحصیل رشته کتابداری باید به سمت کارآفرینی برود. کتابداری سخت
متاثر از رشته ‌های فناوری اطلاعات Ùˆ ارتباطات، رشته‌های علوم اجتماعی Ùˆ … است،
کتابداران با مطالعه می‌توانند حوزه‌های جدید را شناسایی کنند و برای خود ایجاد
اشتغال کنند.”

منبع